توضیح:
در بخش‌های قبل مطرح شد که از درک تقدیر و ترکیب و وضعیت، ادراکات دیگری برای انسان شکل می‌گیرد. آن ادراکات در قسمت قبل به صورت چکیده مطرح گردید و بیان شد که از مجموعه آن ادراکات، مسائل جدیدى براى ما روشن مى‌گردد. در ادامه، آن مسائل جدید ذکر می‌شود.
جـهـان
با این شناخت‌ها چهار مسئله در مورد جهان و هستى ـ غیر از مسئله وجود جهان در خارج از ذهن، که در درک وضعیت مطرح شدـ روشن مى‌گردد :
الف . نظام وقانون مندى جهان
ب . جمال و زیبایى جهان
ج . هدفمند بودن جهان
د. اجل مند و مرحله به مرحله بودن جهان.
نظام و قانون‌مندى
انسان، نظام و قانون مندى را مى‌تواند ببیند و در تجربه‌اش از آن بهره بردارد. علوم انسانى جز بر اساس همین نظام شکل نمى‌گیرند. اگر نظامى در کار نباشد، چگونه علم مطرح مى‌شود و به صنایع سنگین شکل مى‌دهد؟
داستان نسبیت کوانتوم در فیزیک جدید، نظام و قانون‌مندى را در هم نریخت، که به آن شکل نوترى داد و علیّت و حتمیّت را به وسعتى دیگر جمع بندى نمود و قوانین آمارى را مطرح ساخت.
